Zarządzenie Biskupa Diecezjalnego dotyczące posług duszpasterskich podczas epidemii

W związku z trwającym stanem epidemii i najnowszymi zarządzeniami organów państwowych oraz w nawiązaniu do Wskazań Prezydium Konferencji Episkopatu Polski z dnia 21 marca br. oraz Komunikatu przewodniczącego KEP z dnia 24 marca br. zarządzam co następuje:

1. Eucharystia

a) Wszyscy wierni mogą skorzystać z dyspensy od obowiązku uczestniczenia we Mszy św. niedzielnej i w święta nakazane do odwołania.

b) Należy odwołać nabożeństwa Drogi Krzyżowej i Gorzkich Żali odprawiane publicznie w kościołach. Wierni są proszeni, aby nabożeństwa te odprawiali indywidualnie lub w rodzinach, bądź też uczestniczyli w nich przez środki społecznego przekazu.

c) Przynajmniej raz w tygodniu  – jeśli jest wolna intencja – należy we wszystkich parafiach odprawić Mszę św. w intencji dotkniętych pandemią: o pokój wieczny dla zmarłych, zdrowie dla chorych i wsparcie dla ich bliskich, lekarzy i opiekunów oraz o mądrość dla rządzących i roztropność dla obywateli.

d) Od dnia 25 marca w każdej Mszy Świętej lub w innych celebracjach może uczestniczyć maksymalnie do 5 osób, nie licząc osób sprawujących posługę (por. www.gov.pl). Zatem oprócz kapłanów i kilku niezbędnych usługujących, mają to być w pierwszej kolejności osoby zamawiające intencję mszalną. Należy liczyć wchodzących, a na drzwiach kościołów trzeba wywiesić stosowną informację, przekazując ją wiernym także drogą internetową. Na liturgię wierni winni wchodzić jedynie przez drzwi zakrystii lub inne boczne wejście. Poza liturgią kościoły winny pozostawać w ciągu dnia otwarte (można wystawiać Najświętszy Sakrament do adoracji, jeśli są wierni, którzy będą się przed nim modlić). Zachęcać należy wiernych do modlitwy osobistej i korzystania z transmisji Mszy św. i innych celebracji liturgicznych za pośrednictwem mediów.

e) W przypadku większej ilości wiernych przybyłych na Eucharystię, należy w pierwszej kolejności udzielić Komunii św. tym, którzy nie będą mogli wziąć udziału we Mszy św. Zaleca się też wyznaczenie stałych godzin udzielania Komunii św. poza Eucharystią.

f) We wszystkich kościołach parafii proboszcz powinien zapewnić możliwość skorzystania w zakrystii z wody i mydła lub środka dezynfekującego oraz jednorazowych ręczników papierowych.

g) W zakrystiach należy zwrócić szczególną uwagę na higienę oraz przechowywanie hostii i wina, przeznaczonych do konsekracji. Korporał, palka i puryfikaterz niech będą zmieniane i często prane.

h) Każdy celebrans ma obowiązek starannie umyć ręce przed rozpoczęciem celebracji oraz po jej zakończeniu. Taki sam obowiązek ciąży na szafarzach pomagających w rozdzielaniu Komunii św.

i) Przed rozpoczęciem liturgii należy pouczyć wiernych o następujących kwestiach:

– Wierni i posługujący do Mszy św. powinni zajmować miejsca jak najbardziej oddalone od siebie.

– Znak pokoju przekazuje się jedyni przez skinienie głową bez podawania rąk.

– Należy zachęcić wiernych do przyjmowania Komunii św. na rękę, tłumacząc konieczność ochrony przed zakażeniem zarówno wiernych jak i szafarza, a zarazem umożliwić przyjmowanie Komunii św. do ust.

– Wierni powinni przystępować do Komunii zachowując odstęp dwóch metrów od siebie nawzajem.

 

j) O ile to możliwe, należy unikać koncelebracji. Jeśli jednak sprawuję się Mszę św. koncelebrowaną, przygotowywanie kielicha, spożywanie z niego i puryfikacja pozostawiona jest głównemu celebransowi. Koncelebransi spożywają Ciało i Krew Pańską przez zanurzenie, po czym główny celebrans spożywa Krew Pańską.

k) W domach zakonnych w celebracjach uczestniczyć mogą jedynie mieszkańcy domu, bez udziału osób postronnych.

l) Każdego dnia kontynuujmy śpiew suplikacji po błogosławieństwie kończącym każdą Mszę św.

2. Sakrament pokuty i pojednania oraz praktyka żalu doskonałego

a) Należy zatroszczyć się o zapewnienie codziennej okazji do spowiedzi, aby umożliwić wiernym skorzystanie z sakramentu, a zarazem zachować ograniczoną prawem liczbę 5 zgromadzonych osób.

b) Należy poinformować wiernych o możliwości telefonicznego umówienia się z kapłanem na spowiedź świętą, pamiętając, że niedopuszczalne jest sprawowanie sakramentu pokuty i pojednania przez telefon, list czy za pośrednictwem Internetu.

c) Podczas spowiedzi należy zachować większą odległość (1,5-2 metry) między penitentem a spowiednikiem.

d) Zaleca się korzystanie w tym celu z osobnej kaplicy, zakrystii lub wyznaczonego sektora w kościele, gdzie zapewniona jest dyskrecja, lub innego przestronnego, dobrze wentylowanego i dyskretnego miejscu (np. salki czy biura parafialnego). Gdy jest to niemożliwe można spowiadać w często dezynfekowanych otwartych konfesjonałach.

e) Należy pouczyć penitentów, aby w tym szczególnym czasie nie łączyli spowiedzi z kierownictwem duchowym, ale ograniczyli się do krótkiego wyznania win. Także spowiednicy powinni udzielać krótkiej nauki oraz stosownej pokuty uwzględniającej wyjątkowe okoliczności.

f) W niebezpieczeństwie zakażenia (np. od osoby mającej objawy przeziębienia) zagrażającym spowiednikowi lub penitentowi, a także w sytuacji niemożliwości zachowania odpowiedniej dyskrecji (np. sale szpitalne lub wspólne miejsca odbywania kwarantanny), nie jest wymagane od penitenta integralne wyznanie grzechów. W takich okolicznościach wystarczy ogólne przyznanie się do win, np. przez słowa spowiedzi powszechnej lub krótszą formułę czy gest skruchy, a kapłan może udzielić rozgrzeszenia, krótko pouczając penitenta o obowiązku wyznania grzechów ciężkich w sakramentalnej spowiedzi, gdy będzie to możliwe.

g) W sytuacji, gdy nie ma dostępu do kapłana, wierni mogą odzyskać stan łaski uświęcającej poprzez akt żalu doskonałego, czyli wyrażenie skruchy z miłości do Boga. Taka skrucha, poprzedzona rachunkiem sumienia i postanowieniem poprawy, może być wyrażona prostą formułą (np. akt żalu: „Ach, żałuję za me złości…”). Żal doskonały powinien także zawierać w sobie szczery zamiar wyznania grzechów ciężkich w spowiedzi przy najbliższej okazji. Wskazane jest również podjęcie jakiegoś czynu pokutnego w ramach zadośćuczynienia za grzechy.

h) Nie wolno w sposób nieuprawniony korzystać z rozgrzeszenia ogólnego wielu penitentów równocześnie. Kapłan może udzielić ogólnego rozgrzeszenia bez indywidualnej spowiedzi tylko w niebezpieczeństwie śmierci. Po ustaniu takiego stanu, należy wyznać grzechy ciężkie podczas najbliższej spowiedzi.

i) W obecnym czasie nie wolno organizować tzw. spowiedzi dekanalnych, a każdy kapłan spowiada wyłącznie we własnej parafii.

j) Po ustaniu epidemii we wszystkich parafiach zorganizować należy spowiedzi parafialne.

3. Chrzest

a) Zaleca się odłożenie sakramentu chrztu, z wyjątkiem niebezpieczeństwa śmierci i innych ważnych powodów.

b) Jeśli udzielenie chrztu nie może być przełożone, chrztu należy udzielać poza Mszą św. z uwzględnieniem limitu osób tworzących zgromadzenie i zasad higieny.

c) Chrzest osób dorosłych należy skonsultować z Diecezjalnym Ośrodkiem Katechumenalnym.

4. Bierzmowanie

Uroczystości związane z udzielaniem sakramentu bierzmowania zostają zawieszone do odwołania.

5. Małżeństwo

Małżeństwo można pobłogosławić podczas Mszy św. lub poza nią z zachowaniem zasad celebracji podanych w punkcie 1. W przypadku przełożenia ślubu, pamiętać należy o ważności dokumentów: metryka chrztu i dokument USC – 6 miesięcy, protokół przedmałżeński – 1 rok.

6. Komunia chorych, namaszczenie chorych i Wiatyk

a) W szpitalach mogą posługiwać jedynie zatrudnieni tam kapelani, którzy przeszli stosowne szkolenie medyczne.

b) Kapłan idący do domu chorego, który poprosił o posługę, powinien zabrać ze sobą parę jednorazowych rękawiczek i używać ich podczas obrzędu.

c) Rękawiczki po zakończonym obrzędzie należy zmyć wodą z mydłem lub środkiem dezynfekującym i zutylizować.

d) O ile to możliwe szafarz powinien używać maski ochronnej.

e) Należy unikać uścisku dłoni z chorym, członkami rodziny i innymi osobami obecnymi w domu.

f) W obecnej sytuacji Komunię św. do chorych czy umierających powinien zanosić jedynie duchowny.

7. Uroczystości Pierwszej Komunii Świętej

a) Do Wielkanocy odwołane są wszystkie spotkania z dziećmi komunijnymi i ich rodzicami. Przyjmujemy zasadę, że jeżeli szkoły pozostają zamknięte i dzieci mają pozostawać w domach, nie organizujemy dla nich także żadnych zajęć w parafii (w tym pierwszych spowiedzi).

b) Po Wielkanocy:

–  Wariant I: Jeżeli stan epidemii nie zostanie odwołany i dzieci nie wrócą do szkół, należy odwołać wszystkie I Komunie Święte do czasu ustania epidemii.

–  Wariant II: Jeżeli po Wielkanocy dzieci wrócą do szkół i stan epidemii zostanie odwołany, decyzję o przyjęciu I Komunii Świętej należy pozostawić rodzicom w porozumieniu z proboszczem. Każdy przypadek należy rozpatrzyć indywidualnie, nie może decydować głosowanie lub wola większości.

c) Gdyby rodzice zdecydowali się na I Komunię Świętą swojego dziecka w pierwotnym (zwykle majowym) terminie, należy uczynić to z zachowaniem najwyższych środków ostrożności, w małych grupach lub nawet pojedynczo, niekoniecznie w niedzielę.

d) Gdyby rodzice nie zdecydowali się na I Komunię Świętą swojego dziecka w pierwotnym terminie, należy im to umożliwić w terminie późniejszym, kiedy sami uznają, że zagrożenie dla ich dzieci minęło.

e) Duszpasterzy zachęcam, by byli w stałym kontakcie (jeśli nie osobistym, to telefonicznym lub mailowym) z rodzinami dzieci komunijnych i wsłuchiwali się w ich potrzeby.

8. Pogrzeb

a) Uroczystości pogrzebowe należy ograniczyć wyłącznie do jednej stacji (III forma pogrzebu). Stację tę odprawia się na cmentarzu przy grobie w obecności najbliższej rodziny (z zachowaniem obowiązującego limitu 5 osób).

b) W pogrzebie nie mogą uczestniczyć osoby odbywające kwarantannę.

c) Jeśli okoliczności na to pozwalają, stację można poprzedzić procesją od bramy cmentarnej.

d) Mszę św. pogrzebową odprawia się w kościele w dniu pogrzebu lub w terminie późniejszym, w zależności od ustaleń z rodziną zmarłego. Można ją odprawiać również bez udziału ludu.

9. Inne

a) Do dnia 11 kwietnia br. Kuria Diecezjalna będzie czynna w godzinach 9.00-11.00. Prosimy, aby wszelkie sprawy załatwiać telefonicznie lub przez pocztę elektroniczną, a ewentualne osobiste wizyty wcześniej umówić.

b) Podobne zasady należy przyjąć w kancelarii parafialnej.

c) Zasady pełnienia posługi duszpasterskiej w Wielkim Tygodniu zostaną określone oddzielnym dokumentem.

d) W obecnej sytuacji należy otoczyć szczególną troską osoby starsze, samotne, niepełnosprawne oraz chore, przebywające w swoich domach, zachowując wszelkie środki ostrożności. Pomoc ta powinna być udzielana jedynie przez osoby dorosłe.

e) Proszę duszpasterzy o szczególną dyspozycyjność dla wszystkich potrzebujących, wyrażoną nie tylko w ofiarnym odpowiadaniu na prośby o pomoc, lecz również w poszukiwaniu osób, które jej potrzebują zarówno w wymiarze duchowym, jak i materialnym. Jest to wyraz naszej pasterskiej troski o powierzonych nam wiernych.

 

Serdecznie dziękuję kapłanom za ich posługę w niełatwych okolicznościach epidemii, a wszystkim wiernym za dojrzałe i odpowiedzialne stosowanie się do zarządzeń. Żywię nadzieję, że obecna sytuacja przeżywana przez nas wszystkich w duchu wiary, przyniesie dobre owoce w życiu całej wspólnoty Kościoła. Proszę wszystkich, aby nie ustawali w wysiłku duchowego łączenia się ze Zbawicielem, a cierpienia, których teraz szczególnie doświadczają, zechcieli składać Panu Bogu jako duchową ofiarę w intencji zatrzymania epidemii i odnowy duchowej społeczeństwa.

Na czas wielkopostnych posług z serca błogosławię

+Tadeusz Lityński
Biskup Zielonogórsko-Gorzowski